YAZAR : AV. ÖZGE ÖZŞAYLAN SERT
Tüm dünyayı etkisi altına alan Covid-19 salgını hiç şüphesiz ki iş hayatını da olumsuz etkiliyor. Bazı işverenler geçici olarak işyerlerini kapatarak önlem alırken, bazı işyerleri zorunlu olarak çalışmaya devam ediyor.
Covid-19 salgını nedeniyle özel sektör işyerlerinde; çalışmaya ara verilmesi, evden çalışmaya geçilmesi, çalışanlara izin kullandırılması gibi sonuçların ortaya çıkması ile Covid-19 salgının İş Hukuku açısından doğurduğu veya doğurabileceği sonuçları kısaca açıklamaya çalışacağız.
Bu yazımızda işverenlerin hak ve yükümlülüklerini incelemeye çalıştık.
1. Çalışmaya devam eden işyerlerinde İş Sağlığı ve Güvenliği Açısından ne gibi önlemler alınmalıdır.
İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu ve ilgili mevzuat uyarınca işveren, işyerinde çalışan işçilerinin iş sağlığını ve güvenliğini sağlamak ile yükümlüdür.
Covid-19 Salgını döneminde işyerlerinde mümkün olduğu ölçüde sosyal mesafeye uygun bir çalışma ortamı sağlanmalıdır. Çalışanlara gerekli hijyen maddeleri verilmeli, özellikle maske ve eldiven kullanmaları sağlanmalıdır. Covid-19 riski taşıyan ya da Covid-19 belirtileri gösteren çalışanlara izin verilerek, işyerinde hastalığın yayılmasının önüne geçilmelidir.
2. Ülkemizde uygulanan bir çalışma yasağı söz konusu mudur?
Ülkemizde genel bir çalışma yasağı söz konusu değildir. Ancak sosyal mesafeye uymanın mümkün olmadığı bazı işyerleri bakımından çalışma yasağı söz konusudur. İçişleri Bakanlığı’nın 16 Mart 2020 tarihli Genelgesi uyarınca tiyatrolar, sinemalar, gösteri merkezleri, konser alanları, düğün yerleri, restoranlar (yalnızca paket servis yapmak üzere çalışmalarını devam ettirebileceklerdir), müzik aktiviteleri yapılan kafeteryalar, kulüpler, kafeler, internet kafeler, oyun merkezleri, iç mekan çocuk oyun alanları (alışveriş merkezleri ve restoranlarda bulunanlar dahil olmak üzere) kulüp evleri, lunaparklar, yüzme havuzları, saunalar, masaj salonları, termal banyolar, spa merkezleri ve spor merkezleri geçici bir süre ile kapatılmıştır.
3. İşveren iş sözleşmesini feshedebilir mi ?
7244 sayılı Torba Yasa ile, 4857 sayılı İş Kanunu’na eklenen madde ile, işverenlerin iş sözleşmesini feshetme hakkına bazı kısıtlamalar getirilmiştir. İşverenler, kanunun yürürlük tarihi olan 17/04/2020 tarihinden itibaren 3 ay boyunca; iş sözleşmesini ahlak ve iyi niyet kurallarına aykırılık halleri hariç olmak üzere feshedemeyecektir. 3 aylık süre, Cumhurbaşkanı tarafından alınacak karar ile 6 aya kadar uzatılabilecektir.
İşverenler eğer bu yasağa aykırı davranırlarsa, idari para cezası ile karşı karşıya kalacaklardır. Sözleşmeyi düzenlemeye aykırı olarak fesheden işverenlere, her işçi başına aylık brüt asgari ücret tutarında idari para cezası uygulanacaktır.
4. İşveren çalışanın Covid-19’a yakalanması nedeniyle iş sözleşmesini feshedebilir mi?
Bir çalışana korona virüs bulaşması durumunda İş Kanunu’nun 25/I-b maddesinde yer alan düzenleme söz konusu olacaktır. Bu madde hükmüne sağlık sebepleri nedeniyle işverenin iş sözleşmesini haklı nedenle feshi söz konusu olacaktır.
Ancak 7244 sayılı Yasa işverenlerin; 3 ay süre ile çalışanları işten çıkarması yasaklandı. Bu yüzden sağlık sebepleri ile çalışanın işten çıkarılması 3 ay süre ile söz konusu olmayacaktır.
5. İşveren çalışanlarından yıllık ücretli izinlerini kullanmalarını talep edebilir mi?
Yıllık ücretli izin, İş Kanunun 53. maddesinde düzenlenmiş olup, uygulanmasına yönelik olarak da “Yıllık Ücretli İzin Yönetmeliği” 03/03/2004 tarihinde yürürlüğe girmiştir. İlgi mevzuatlar kapsamında işveren, yönetim hakkı kapsamında çalışanlarının yıllık ücretli izinlerini kullanmasını talep edebilir.
Ayrıca işveren çalışanlarını ücretlerini ödemek kaydıyla tek taraflı olarak istediği zaman izne gönderebilir.
6. İşveren çalışanlarından ücretsiz izin kullanmalarını talep edebilir mi?
Ücretsiz izin, işveren ve çalışanın karşılıklı mutabakatı ile uygulanabilir. İşverenin tek taraflı olarak çalışanını ücretsiz izne çıkarması mümkün değildir.
İşveren çalışanlarını ücretsiz izne çıkarmak istiyorsa, çalışanlarına bu yönde yazılı bir talepte bulunmalıdır. Çalışan, 6 iş günü içerisinde işverene bu talebi kabul edip etmediğini bildirir. Eğer çalışan bu talebi kabul ederse ücretsiz izne çıkar. Ancak çalışan 6 iş günü içerisinde talebi kabul etmez veya sessiz kalırsa talebi reddettiği kabul edilir. Bu durumda işveren çalışanı ücretsiz izne çıkaramaz.
Ancak 7244 sayılı torba Yasa ile getirilen düzenleme kapsamında, feshin yasak olduğu süre boyunca işverenlere çalışanlarını tek taraflı olarak ücretsiz izne çıkarma hakkı tanınmıştır. Bu düzenleme doğrultusunda işten çıkarma yasağının devam ettiği sürece işverenler, çalışanın muvafakati aranmaksızın kısmen veya tamamen ücretsiz izne çıkarabilecektir.
İşverenin tek taraflı kararı ile çalışanların işten çıkarılması çalışma koşullarında çalışanlar aleyhine esaslı bir değişiklik teşkil etmeyecek ve çalışanlar bu duruma bağlı olarak iş sözleşmesini haklı nedenle feshedemeyecektir.
7. İşyerinde kısa çalışma uygulamasına geçilebilir mi?
Yasal Şartları yerine getiren ve başvurusu olumlu sonuçlanan işyerleri kısa çalışma uygulamasına geçebilecektir.
Kısa çalışma uygulamasıyla ilgili detaylı yazımıza Blog sayfamızdan ulaşabilirsiniz.
